Στα τροπικά υψίπεδα της Βραζιλίας, ένα παράξενο φυτό τρέφεται με μια τακτική που παρατηρείται για πρώτη φορά στο φυτικό βασίλειο: παγιδεύει μικροσκοπικά σκουλήκια με τα υπόγεια, κολλώδη φύλλα του, όπως διαπίστωσαν ερευνητές σε ένα έξυπνο πείραμα.
Τα φυτά του γένους Philcoxia, συνολικά τρία είδη, ανακαλύφθηκαν στην ορεινή σαβάνα Τσεράντο της Βραζιλίας μόλις το 2000. Φύονται σε αμμόλοφους, όπου το έδαφος δεν περιέχει το άζωτο και το φώσφορο που απαιτούν για την ανάπτυξή τους όλα τα φυτά.
Λίγα χρόνια μετά την ανακάλυψη του γένους έγιναν αντιληπτές κάποιες ομοιότητες με σαρκοφάγα φυτά, οι οποίες όμως δεν είχαν επιβεβαιωθεί ως σήμερα -η τακτική που εφαρμόζουν οι κυνηγοί είναι εντελώς ασυνήθιστη και έμεινε τελικά απαρατήρητη.
Τελικά, και τα τρία είδη του γένους τρέφονται με μικροσκοπικούς νηματώδεις σκώληκες, αναφέρουν τώρα Βραζιλιάνοι φυτοοικολόγοι στο Proceedings of the National Academy of Sciences.
Το εντυπωσιακό όμως είναι ότι ένα είδος, η Philcoxia minensis (ένθετη αριστερά, φωτογραφία: Rafael Oliveira), παγιδεύει τα θύματά της με μικρά, υπόγεια φύλλα, διαμέτρου μόλις ενός χιλιοστού, τα οποία είναι καλυμμένα με αδένες που παράγουν ένα κολλώδες υγρό.
Προκειμένου να επιβεβαιώσει τις υποψίες ότι πρόκειται για σαρκοφάγα φυτά, ο Δρ Ραφαέλ Ολιβέιρα του Πανεπιστημίου του Καμπίνας αρχικά τάισε νηματώδεις σκώληκες με τροφή που περιείχε ένα βαρύ ισότοπο αζώτου. Τα μικροσκοπικά σκουλήκια τοποθετήθηκαν στη συνέχεια κοντά στα φύλλα των φυτών.
Μόλις μία μέρα αργότερα, το ισότοπο του αζώτου ήταν ανιχνεύσιμο στα φύλλα της Philcoxia, ένδειξη ότι το φυτό είχε απορροφήσει θρεπτικά συστατικά από τα σκουλήκια. Εντός των πρώτων 48 ωρών, το 15% του συνολικού αζώτου στα φύλλα αντιστοιχούσε στο βαρύ ισότοπο που εισήγαγαν οι ερευνητές.
Ο Ολιβέιρα και οι συνεργάτες του εκτιμούν τώρα ότι η σαρκοφαγία ενδέχεται να είναι πολύ πιο διαδεδομένη στο φυτικό βασίλειο από ό,τι νομίζουμε σήμερα.
Σε πολλές περιπτώσεις, η διαδικασία είναι μικροσκοπική και μπορεί να ανιχνευθεί μόνο με τις τεχνικές που εφαρμόστηκαν στη νέα μελέτη.
Η Philcoxia είναι το πρώτο γνωστό φυτό που συλλαμβάνει τα θύματά της υπογείως, δεν είναι όμως ο μοναδικός οργανισμός που εφαρμόζει αυτή την τακτική: τροπικοί μύκητες που αναπτύσσονται σε πτωχά εδάφη έχουν συλληφθεί να παγιδεύουν νηματώδεις σκώληκες σχηματίζοντας μικροσκοπικές θηλιές που σφίγγουν όταν η λεία περάσει μέσα τους.
