Αυθαίρετα και χωματερές σε δασικές εκτάσεις που κάηκαν τον Αύγουστο του 2009 εντόπισε ο Οργανισμός Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδος (ΟΚΧΕ), μέσω της μεθόδου της Τηλεπισκόπησης, όπως δημοσιεύει σήμερα το “Έθνος της Κυριακής”

Με την αξιοποίηση δορυφορικών εικόνων τεκμηριώθηκαν 88 περιπτώσεις μεταβολών, οι οποίες δεν αφορούν μόνο νέες κατασκευές, αλλά και παράνομες χωματερές, χώρους απόθεσης χωματισμών, διανοίξεις νέων δρόμων και εκτεταμένη κοπή δένδρων που γλίτωσαν από την πυρκαγιά.

Οι μεταβολές στις δασικές εκτάσεις της Ανατολικής Αττικής καταγράφηκαν μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές, τη χρονική περίοδο Αύγουστος 2009 - Φεβρουάριος 2010, στο πλαίσιο εφαρμογής του πιλοτικού προγράμματος του ΟΚΧΕ για τον έλεγχο της αυθαίρετης δόμησης στην περιοχή της Ανατολικής Αττικής: "Παρακολούθηση Διαχρονικών Μεταβολών και Πιθανών Αυθαίρετων Κατασκευών με Τηλεπισκόπηση".

Σημειωτέον ότι από τους κρατικούς φορείς, μόνο η Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού (ΓΥΣ) έχει στο αρχείο της έγχρωμες αεροφωτογραφίες, οι οποίες ελήφθησαν αμέσως μετά την πυρκαγιά, ενώ ο ΟΚΧΕ έχει σταματήσει το αεροφωτογραφικό του έργο από το 2004 και δεν έχει στο αρχείο του ανάλογο υλικό για την περίοδο αναφοράς (Αύγουστος 2009).

"Σκοπός του συστήματος είναι, αφενός μεν ο εντοπισμός πιθανών αυθαίρετων κατασκευών σε δασικές περιοχές, αφετέρου δε η αποτροπή από εδώ και στο εξής δραστηριοτήτων που καταστρέφουν το δάσος όπως είναι η αυθαίρετη δόμηση, οι παράνομες χωματερές, η ρίψη μπάζων, η κοπή δένδρων, η διάνοιξη νέων δρόμων, κ.ά.", εξηγεί ο πρόεδρος του ΟΚΧΕ Γιώργος Μουτεβελής και προσθέτει:

"Ο σχεδιασμός του συστήματος έγινε λαμβάνοντας υπόψη ότι η εφαρμογή ενός τέτοιου προγράμματος θα είναι μακροχρόνια και ότι μελλοντικά θα ενταχθούν σε αυτό όσο το δυνατόν περισσότερες περιοχές της χώρας, οι οποίες παρουσιάζουν ανάλογα προβλήματα. Η ανάπτυξη του συστήματος έγινε με γνώμονα την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχονται σήμερα από τις σύγχρονες τεχνολογίες παρακολούθησης γης, επιδιώκοντας ταυτόχρονα το χαμηλότερο δυνατό κόστος.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η επεξεργασία των δορυφορικών εικόνων και η έκδοση των αποτελεσμάτων γίνεται από τον ΟΚΧΕ, το κόστος εφαρμογής περιορίζεται μόνο στην αγορά των δορυφορικών δεδομένων".

Το σύστημα

Το έργο συντόνισε ο συνεργάτης του ΟΚΧΕ, Δρ. Ελευθέριος Τουρνάς, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός του ΕΜΠ. Ο ίδιος εξηγεί στο "Εθνος της Κυριακής": "Η πιλοτική εφαρμογή που εκπονήθηκε από τον ΟΚΧΕ τον Μάρτιο του 2010, είχε ως στόχο την ανάπτυξη ενός συστήματος παρακολούθησης διαχρονικών μεταβολών, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τον εντοπισμό αυθαίρετων κατασκευών, με το χαμηλότερο δυνατό κόστος.

Για τον σκοπό αυτό αξιοποιήθηκαν υπάρχοντα γεωγραφικά δεδομένα, σε συνδυασμό με δορυφορικές εικόνες υψηλής ανάλυσης που επιτρέπουν τον εντοπισμό νέων κατασκευών με μεγάλη ακρίβεια και αξιοπιστία. Η επεξεργασία των εικόνων και η έκδοση των αποτελεσμάτων φωτοερμηνείας έγινε από τον ίδιο τον Οργανισμό, με αποκλειστική χρήση ελεύθερου λογισμικού. Εντοπίστηκαν συνολικά 88 περιπτώσεις μεταβολών, οι οποίες δεν αφορούν μόνο νέες κατασκευές αλλά και παράνομες χωματερές, χώρους απόθεσης χωματισμών, διανοίξεις νέων δρόμων και εκτεταμένη κοπή δένδρων".

Όσον αφορά τα μελλοντικά σχέδια του ΟΚΧΕ, σε εξέλιξη βρίσκεται σήμερα πιλοτική εφαρμογή αεροφωτογράφησης από "Μη Επανδρωμένα Αεροχήματα" (ΜΕΑ) σε τρεις περιοχές του ελλαδικού χώρου, καθώς επίσης και η προμήθεια σύγχρονης ψηφιακής φωτογραμμετρικής κάμερας για τη λήψη έγχρωμων και υπέρυθρων αεροφωτογραφιών. Πρόκειται για μία ιδιαίτερα σημαντική επένδυση, η οποία θα δώσει νέα ώθηση στο αεροφωτογραφικό έργο του Οργανισμού.

Η νέα κάμερα θα βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία το καλοκαίρι του 2012. Η χρήση της θα επιφέρει σημαντική μείωση του κόστους και θα επιτρέψει την εφαρμογή μακροχρόνιων προγραμμάτων παρακολούθησης, σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερες περιοχές".

Να μην περιλαμβάνει κατασκευές σε ρέματα, δάση ή αιγιαλό

Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Διπλωματούχων Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών (ΠΣΔΑΤΜ) εδώ και χρόνια πρεσβεύει την άποψη ότι στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν αυθαίρετα κτίσματα, αλλά αυθαίρετες πολιτικές και νοοτροπίες που οδήγησαν τη χώρα στη σημερινή κατάσταση.

"Στη μη λύση του προβλήματος συγκλίνουν δύο λογικές από διαφορετική αφετηρία. Η πρώτη είναι αυτή που θέλει τα πράγματα να μένουν ως έχουν επικουρούμενη από ΄΄διεφθαρμένα΄΄ συστήματα (εργολάβοι, επίορκοι δημόσιοι λειτουργοί, κ.ά.) που πλουτίζουν εις βάρος των πολιτών. Η δεύτερη είναι αυτή που εθελοτυφλώντας προωθεί συνολικά την πολιτική γκρεμίσματος των αυθαιρέτων", επισημαίνει ο πρόεδρος του ΠΣΔΑΤΜ Στέφανος Ξεκαλάκης και συμπληρώνει:
"Κι όμως υπάρχει κι ένας τρίτος δρόμος για την επίλυσή του. Αν εμβαθύνουμε στην επιστημονική μεθοδολογία κατά την εφαρμογή του μέτρου, μπορούμε να προσδοκούμε σε κοινωνική αποκλιμάκωση και σε τόνωση του περιβαλλοντικού ισοζυγίου".

Κόκκινη γραμμή

"Για να συμβεί όμως αυτό, θα πρέπει να καταστεί σαφές διά νόμου στους πολίτες ότι η ρύθμιση αυτή έχει χαρακτήρα "κόκκινης γραμμής", με το πέρας της οποίας κάθε νέα ή μη τακτοποιημένη αυθαίρετη κατασκευή θα γκρεμίζεται άμεσα και οι πολίτες που προβαίνουν σε τέτοιες ενέργειες, θα έχουν ποινικές ευθύνες.
Η τακτοποίηση των αυθαιρέτων να μην περιλαμβάνει κατασκευές χωροθετημένες σε ρέματα, δάση, αιγιαλό ή παραλίες. Οι κατασκευές αυτές θα πρέπει άμεσα να κατεδαφιστούν. Η μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι ίδια με την τακτοποίηση των ημιυπαίθριων", καταλήγει ο κ. Ξεκαλάκης.

Κάποιοι στρώνουν "κόκκινο χαλί" στην αυθαιρεσία

Βασίλειο της αυθαιρεσίας θα εξακολουθήσει να είναι η Ελλάδα, εάν η Πολιτεία δεν σταματήσει να "κλείνει το μάτι" στην παραβατική συμπεριφορά, όπως επισημαίνει ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), Χρήστος Σπίρτζης:
"Σήμερα έχουμε σε εξέλιξη το Κτηματολόγιο, το οποίο συστήθηκε ως Α.Ε. για να είναι ευέλικτο και αντί αυτού οι υπηρεσίες του εδώ και 3,5 χρόνια ακόμη κάνουν αξιολόγηση των προσφορών του διαγωνισμού. Ενώ και στο πιο "σκληρό" Δημόσιο η διαδικασία διαρκεί 6-7 μήνες. Επιπροσθέτως, όσον αφορά την ένταξη των νέων περιοχών στο Κτηματολόγιο, έχουν γίνει πολλά λάθη. Ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός της χώρας έχει ξεχαστεί, ενώ υπάρχουν Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια, των οποίων η εφαρμογή εκκρεμεί εδώ και 50 χρόνια.
Εδώ και χρόνια δεν έχουν εκσυγχρονιστεί οι προδιαγραφές των μελετών και των κτιριακών έργων. Ο ΓΟΚ παραμένει αναχρονιστικός, ο κτιριοδομικός κανονισμός και οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις το ίδιο, ενώ η πολυνομία δημιουργεί παράθυρα που νομιμοποιούν τις παραβατικές συμπεριφορές".

Διαφθορά

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τον κ. Σπίρτζη, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί δεν είναι απλά ανύπαρκτοι, αλλά και διαβρωμένοι. "Οι αρμόδιες υπηρεσίες σπαταλώνται σε μια εξαντλητική γραφειοκρατία, η οποία γεννά αδιαφάνεια και διαφθορά. Δεν διαθέτουν την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή, ηλεκτρονικά εργαλεία και βάση δεδομένων, ώστε να υπάρχει ασφαλής εποπτικός έλεγχος. Οι υπηρεσίες που εμπλέκονται σε ελέγχους και αδειοδοτήσεις, πριν από την έκδοση οικοδομικής άδειας, επιβαρύνουν περισσότερο τη γραφειοκρατία, την αδιαφάνεια και τη διαφθορά.

Αν και αυτή τη φορά χαθεί η ευκαιρία, θα καθιερωθούμε ως η χώρα της απόλυτης αυθαιρεσίας, με στόχο να κρατιέται μόνιμα όμηρος ο πολίτης και να διαπαιδαγωγείται για να συνεχίζει μια απαράδεκτη παραβατική συμπεριφορά. Να μην μπορεί να ξεκινήσει ένα υγιές πλαίσιο για την ανάπτυξη της χώρας, για τη γνώση όλων μας, πού χτίζουμε, τι χτίζουμε και πώς το χτίζουμε, πώς προστατεύουμε το περιβάλλον, τους αρχαιολογικούς χώρους, πού και ποιο είναι το δάσος και οι αιγιαλοί μας. Πίσω από όλη αυτήν τη στρέβλωση κρύβονται συμφέροντα που θέλουν να διατηρήσουν αυτήν τη στρεβλή κατάσταση, από την οποία ευνοούνται όσοι θέλουν να εισπράξουν τεράστιες υπεραξίες από μικρές εντάξεις περιοχών στο Σχέδιο Πόλεως, εκείνοι που έχουν τεράστιες περιουσίες στον υπάρχοντα δομικό πλούτο ή όσοι έχουν ενέχυρα σε μεγάλο μέρος του κτιριακού πλούτου", καταλήγει.

Προτάσεις

Το μεγαλύτερο κομμάτι της αυθαίρετης δόμησης είναι συγκεντρωμένο μέσα και γύρω από τους οικισμούς, καθώς και σε περιοχές μεγάλων υπεραξιών, όπως οι τουριστικές και παραθεριστικές ζώνες.
• Προτείνουμε η όποια ρύθμιση για τα αυθαίρετα να επικεντρωθεί καταρχάς σε αυτές τις περιοχές και στη ρύθμιση να εντάσσονται όσες περιοχές ολοκληρώνουν τα ΓΠΣ ή τα ΣΧΟΑΠ.
• Το ΤΕΕ προωθεί τη δημιουργία ψηφιακού αρχείου του κτιριακού αποθέματος της χώρας, τον εκσυγχρονισμό των προδιαγραφών της τεχνικής νομοθεσίας, τη συγκρότηση αξιόπιστου μηχανισμού ελέγχου που θα καταγράφει όλες τις φάσεις παραγωγής ενός ιδιωτικού έργου, την απλοποίηση των διαδικασιών ολοκλήρωσης του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού κ.α.
• Προτείνουμε να γίνει ένας ανοιχτός διάλογος για τον εξορθολογισμό ολόκληρου του συστήματος, με την προοπτική μιας πλατιάς συμφωνίας για τη συγκρότηση ενός αναπτυξιακού μοντέλου που θα μας οδηγήσει στην έξοδο από την κρίση.