Σε οικοδομικό οργασμό η Μύκονος
Όργια παρανομιών μπροστά στα μάτια της Πολεοδομίας
Του Γιώργου Λιαλιού
Το απόγευμα, μόλις πέσει ο ήλιος, o δρόμος που ξεκινάει από το λιμάνι της Χώρας δέχεται ένα ασυνήθιστο για την εποχή κυκλοφοριακό φορτίο. Φορτηγά που κουβαλούν οικοδομικά υλικά ανηφορίζουν το ένα πίσω από το άλλο τους φιδοειδείς δρόμους και χάνονται με κατεύθυνση τους οικισμούς του νησιού. Η νύχτα δίνει ίσως το ιδανικό προκάλυμμα για τη μεταφορά των υλικών, οι εργασίες όμως πρέπει να γίνονται την ημέρα.
Στο «στρογγυλό», την πλατεία που οδηγεί στην Ανω Μερά, κάθε πρωί συνωστίζονται δεκάδες αλλοδαποί εργάτες, που περιμένουν όποιον χρειάζεται «χέρια» να περάσει και να τους πάρει. Τους τελευταίους δύο μήνες, αν ανεβείς στο «στρογγυλό» μετά τις 8 το πρωί, δεν θα βρεις ψυχή. Παρά το τσουχτερό κρύο των ημερών, στη Μύκονο επικρατεί οικοδομικός οργασμός. Δύο ξενοδοχεία, το ένα στα «περίχωρα» της Χώρας και το άλλο πάνω από διάσημη παραλία του νησιού, προσθέτουν δωμάτια. Σε μια άλλη παραλία χτίζεται ολόκληρο μπαρ στα όρια της ακτής. Αρκετά είναι και τα μεμονωμένα σπίτια που χτίζονται σε διάφορα σημεία του νησιού, το πιο συνηθισμένο θέαμα όμως είναι οι προσθήκες: ένα δωμάτιο, μια αποθήκη, ένα γκαράζ.
Ως εδώ, τίποτα μεμπτό. Αλλωστε, σύμφωνα με στοιχεία του Δήμου Μυκόνου, τα τελευταία τρία χρόνια έχουν εκδοθεί στο νησί περί τις 250 άδειες που εξακολουθούν να βρίσκονται σε ισχύ. Ομως, αυτό που δύσκολα θα συναντήσει κάποιος στις δεκάδες οικοδομές του νησιού είναι η γνωστή πινακίδα –που υποχρεωτικά πρέπει να βρίσκεται σε εμφανές σημείο, μπροστά από την οικοδομή– με τον αριθμό της οικοδομικής άδειας. Επιπλέον, σύμφωνα πάντα με τον Δήμο Μυκόνου, στην πολεοδομία έχουν τους τελευταίους μήνες κατατεθεί 160 καταγγελίες που πρέπει να ελεγχθούν, οι περισσότερες ανώνυμες.
Χωρίς άδειες
Τι ακριβώς συμβαίνει στη Μύκονο; «Τα περισσότερα απ' όσα χτίζονται σήμερα στο νησί δεν έχουν άδειες. Στη ρύθμιση για τα αυθαίρετα, ο νομοθέτης έδωσε προθεσμία για να "τακτοποιήσεις" το παράνομο κτίσμα το να έχει ανεγερθεί ο φέρων οργανισμός έως την 28η Ιουλίου 2011. Ηταν σαν να έδωσε το σύνθημα: πηγαίνετε και χτίστε αυθαίρετα και μετά δηλώστε ότι έχουν χτιστεί πριν από τις 28 Ιουλίου», λέει στην «Κ» ο κ. Σταύρος Μαντζιβής, υπεύθυνος του νεοσύστατου πολεοδομικού γραφείου του Δήμου Μυκόνου. «Για να φανταστείτε, κάποιος επιχείρησε να χτίσει παράνομα σχεδόν απέναντι από τα γραφεία μας! Πήγαμε να ζητήσουμε οικοδομική άδεια και μέχρι να έρθει η αστυνομία είχαν εξαφανιστεί όλοι, για να αποφύγουν το αυτόφωρο. Στο πολεοδομικό γραφείο είμαστε μόλις δύο έμπειροι υπάλληλοι, ο ένας έτοιμος να φύγει με την εφεδρεία, για να ελέγξουμε όλες τις καταγγελίες. Δεν έχουμε καν αυτοκίνητο, πηγαίνουμε με δικά μας μέσα».
Οπως συμβαίνει πάντα σε κάθε ρύθμιση «νομιμοποίησης» αυθαιρέτων, πολλοί είναι αυτοί που τους τελευταίους μήνες έχουν σπεύσει σε όλη τη χώρα να ανεγείρουν ή να επεκτείνουν τα αυθαίρετά τους προκειμένου να τα «νομιμοποιήσουν». «Ο λόγος που στη Μύκονο το φαινόμενο είναι τόσο εκτεταμένο είναι ότι στο νησί έχουν τα χρήματα και για να χτίσουν γρήγορα και για να πληρώσουν τα πρόστιμα την επόμενη ημέρα», λέει στην «Κ» μηχανικός που για ευνόητους λόγους επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του. «Εχω ακούσει μέχρι και την περίπτωση ανθρώπου που ζήτησε να δηλώσει ο μηχανικός 200 επιπλέον τετραγωνικά, ένα ολόκληρο κτίριο, το οποίο δεν έχει χτιστεί, αλλά θα "προστεθεί" στις φωτογραφίες που κατατίθενται μέσω του υπολογιστή. Ολοι γνωρίζουν, άλλωστε, ότι οι έλεγχοι που θα γίνουν είναι ελάχιστοι και είναι διατεθειμένοι να ρισκάρουν».
Τι λέει ο δήμαρχος
Ο δήμαρχος του νησιού, πάντως, Θανάσης Κουσαθανάς - Μέγας έχει αρκετά διαφορετική εικόνα. «Μόλις διαπιστωθεί υπέρβαση αδείας, αμέσως επεμβαίνουν η αστυνομία και η πολεοδομία και οι εργασίες διακόπτονται. Κανείς δεν διακινδυνεύει να χτίσει παράνομα τώρα γιατί αν το κτίριο βρεθεί "στα μπετά", τότε δεν μπορεί να ενταχθεί στη ρύθμιση για τα αυθαίρετα. Καταγγελίες για αυθαιρεσίες έχουν γίνει, αλλά ελέγχονται όλες. Το πολεοδομικό γραφείο, όμως, είναι νεοσύστατο και παρά τις προσπάθειές μας, υποστελεχωμένο, ενώ το φορτίο των υποχρεώσεών του βαρύ».
Οπου δεν υπάρχει έλεγχος, υπάρχει το... photoshop
Οπως συμβαίνει μετά κάθε ανάλογη ρύθμιση, η ψήφιση του ν. 4014/11 «πυροδότησε» ένα νέο κύμα αυθαίρετης δόμησης, έστω και σαφώς πιο περιορισμένο από τα προηγούμενα λόγω οικονομικής κρίσης. Τυπικά ο νόμος επιτρέπει την υπαγωγή στη ρύθμιση μόνο όσων αυθαιρέτων είχε ολοκληρωθεί ο φέρων οργανισμός («σκελετός») μέχρι τις 28 Ιουλίου 2011. Ωστόσο, η απουσία αυτοψιών στα κτίρια που «τακτοποιούνται», αλλά και ελέγχων από δημόσια αρχή κατά την κατάθεση του σχετικού φακέλου, άνοιξε το πεδίο για όσους δεν φοβούνται τη διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων (στο 5% των δηλώσεων). Η συνηθέστερη πρακτική είναι η προσθήκη μέσω υπολογιστή (photoshop) στο υπάρχον οικόπεδο ή κτίριο του... ανύπαρκτου σήμερα κτιρίου, κάτι που είχε κατά κόρον συμβεί και με τη ρύθμιση για την ηλεκτροδότηση αυθαιρέτων το 2003. Δειγματοληπτικούς ελέγχους στο 10% των δηλώσεων προέβλεπε και ο ν. 3843/10 για τους ημιυπαίθριους, ωστόσο μέχρι στιγμής δεν έχουν ξεκινήσει, ενώ είναι αδιευκρίνιστο ποιος θα τους κάνει μετά την κατάργηση των πολεοδομιών τον Μάρτιο.
