Η θέση του WWF Ελλάς
Η ανακοίνωση του WWF
Τα 148.000 στρέμματα που κατέκαψε η πυρκαγιά στη Χίο, τον Αύγουστο, καθιστούν το 2012 ως το έτος με τις μεγαλύτερες καμένες εκτάσεις που έχει γνωρίσει το νησί την τελευταία 30ετία. Μια τέτοιας έκτασης καταστροφή απαιτεί άμεσα αλλά και μακροχρόνια μέτρα, προκειμένου να μην αλλάξει περαιτέρω το φυσικό τοπίο του νησιού, καθώς η δασική βλάστηση της Χίου υποβαθμίζεται διαχρονικά.
Η επόμενη μέρα βρίσκει λοιπόν πολιτεία, τοπική αυτοδιοίκηση αλλά και κοινωνία αντιμέτωπες με μια σειρά ζητημάτων που απαιτούν άμεση και αποφασιστική διαχείριση, όπως: τα απαραίτητα αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα, η κτηνοτροφία, η υλοτομία, το κυνήγι, η παρακολούθηση των καμένων εκτάσεων, καθώς και οι στοχευμένες δράσεις αποκατάστασης της φυσικής βλάστησης.
Τα παραπάνω προκύπτουν ως βασικά συμπεράσματα της επιτόπιας απογραφής και έρευνας από το WWF Ελλάς, η οποία κατέληξε στην ολοκληρωμένη δουλειά με τίτλο: «Οικολογικός απολογισμός της πυρκαγιάς του Αυγούστου 2012 στη Χίο: Γενικά στοιχεία, επιπτώσεις, προτάσεις».
Σύμφωνα με την αναφορά του WWF Ελλάς, από το σύνολο των καμένων εκτάσεων, το 66,6% αφορούσε σε φυσική βλάστηση ενώ το 31,6% σε καλλιέργειες. Όπως μάλιστα προκύπτει από τη μελέτη του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων (ΙΜΔΟ & ΤΔΠ) του ΕΘΙΑΓΕ και του WWF Ελλάς, «Δασικές πυρκαγιές Νήσων Αιγαίου, 1983-2005», η φετινή πυρκαγιά είχε μακράν το μεγαλύτερο κόστος σε καμένα στρέμματα (148.000), καθώς τα αμέσως πιο καταστροφικά καλοκαίρια ήταν αυτά του 1988 και 1987, με 83.670 και 48.196 στρέμματα καμένων εκτάσεων αντίστοιχα.
Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι μάλιστα το γεγονός ότι η φυσική βλάστηση του νησιού παρουσιάζει εδώ και περίπου τρεις δεκαετίες μια συνεχιζόμενη υποχώρηση, δίνοντας τη θέση της σε «άγονη γη». Πιο συγκεκριμένα, κατά την εικοσαετία 1987 – 2007, θαμνότοποι και πευκοδάση υποχώρησαν κατά 30,5% και 12,3% αντίστοιχα, ενώ οι «λοιπές καλύψεις γης» που αφορούν κυρίως σε φυσική βλάστηση που μετατράπηκε σε «άγονη γραμμή», αυξήθηκαν κατά 31,8%.
Δεδομένης λοιπόν της γενικότερης υποβάθμισης των τελευταίων δεκαετιών αλλά και της τεράστιας καταστροφής που έζησε το νησί τον περασμένο Αύγουστο, το WWF Ελλάς προτείνει συγκεκριμένα μέτρα και παρεμβάσεις, τα οποία καθίστανται επιτακτικά.
- Στις περιοχές που κάηκαν νεαρά πεύκα ή εκτάσεις, οι οποίες είχαν αναδασωθεί λόγω παλαιότερων πυρκαγιών, είναι απαραίτητο να προγραμματιστούν νέες αναδασώσεις με είδη που υπάρχουν στο νησί.
- Ιδιαίτερη προσοχή οφείλει να δοθεί στη διαχείριση της κτηνοτροφίας και της βόσκησης, καθώς η συγκεκριμένη παραγωγική δραστηριότητα αποτελεί ίσως τον «υπ' αριθμό ένα» κίνδυνο για τη φυσική αναγέννηση των καμένων εκτάσεων. Πιο συγκεκριμένα, οι κτηνοτρόφοι πρέπει να ενημερωθούν άμεσα για το καθεστώς προστασίας των αναδασωτέων περιοχών και τις σχετικές κυρώσεις, σε περίπτωση παράνομης δραστηριότητας. Επίσης, είναι απαραίτητη η παροχή ζωοτροφών για τη βραχυπρόθεσμη αντιμετώπιση της έλλειψης τροφής, καθώς και μια ενδεχόμενη επανεξέταση αναδασωτέων περιοχών από προηγούμενες πυρκαγιές, οι οποίες δεν κινδυνεύουν πλέον από τη βόσκηση και θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια εναλλακτική για τους κτηνοτρόφους.
- Η υλοτομία πρέπει να γίνει με ήπιο και επιλεκτικό τρόπο, πάντοτε βέβαια υπό την αυστηρή επίβλεψη της Δασικής Υπηρεσίας. Οι άδειες επιβάλλεται να είναι αυστηρά ονομαστικές, ενώ για τη διευκόλυνση του ελέγχου είναι απαραίτητο να καθορίζουν επακριβώς τον χώρο, τον όγκο αλλά και τη χρονική διάρκεια απόληψης.
- Η απόφαση της Διεύθυνσης Δασών Χίου για την απαγόρευση του κυνηγιού σε περιοχή ευρύτερη της καμένης (έκταση 258.031 στρεμμάτων) για τρία χρόνια, υπήρξε κρίσιμη και καθόλα ορθή. Παρόλα αυτά θα πρέπει να υπάρξει αυστηρός έλεγχος από τη Διεύθυνση Δασών για την τήρηση της παραπάνω απόφασης απαγόρευσης και να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην επιτήρηση των άκαυτων νησίδων βλάστησης.
- Τα αντιπλημμυρικά και αντιδιαβρωτικά έργα απαιτείται να είναι στοχευμένα και άμεσα, ενώ η ήπια κλίση του εδάφους στην πλειονότητα των καμένων εκτάσεων επιτρέπει στις αρχές να εστιάσουν σε μικρής κλίμακας παρεμβάσεις, κυρίως στις πευκόφυτες καμένες περιοχές.
«Ο οικολογικός απολογισμός μιας πυρκαγιάς αποτελεί ένα από τα πλέον σημαντικά εργαλεία που το WWF Ελλάς παρέχει σε πολιτεία, αρμόδιους φορείς και τοπική κοινωνία, προκειμένου η επόμενη μέρα να σχεδιαστεί με στέρεο και αποτελεσματικό τρόπο. Οφείλουμε σαν χώρα να προστατεύσουμε το φυσικό μας κεφάλαιο, τόσο με την κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου και αποτελεσματικού συστήματος δασοπροστασίας, όσο και με την ορθή και τεκμηριωμένη διαχείριση των επιπτώσεων των πυρκαγιών. Η αξιοποίηση των πολύ συγκεκριμένων προτάσεων και λύσεων που εμπεριέχει ο συγκεκριμένος απολογισμός, επαφίεται στους αρμοδίους και τους πολίτες. Εμείς θα συνεχίσουμε να είμαστε παρόντες, προκειμένου να στηρίξουμε αλλά και να πιέσουμε προς τη σωστή κατεύθυνση», δήλωσε ο γενικός διευθυντής του WWF Ελλάς, Δημήτρης Καραβέλλας.
Πηγή: wwf.gr
Ολοκληρη η μελέτη για την πυρκαγιά της Χίου. Οικολογικός απολογισμός της πυρκαγιάς του Αυγούστου 2012 στη Χίο: Γενικά στοιχεία, επιπτώσεις, προτάσεις. WWF Ελλάς, Αθήνα, Οκτώβριος
Δελτίο τύπου 'ΩΡΙΩΝ'
Δασικές πυρκαγιές, WWF, ΜΚΟ και Θήρα. Οι φωτιές καίνε και το κυνήγι χωρίς λόγο... ή μήπως κάποιες ΜΚΟ έχουν λόγο;
Στον απόηχο της καταστροφικής πυρκαγιάς της Χίου, όπου οι κυνηγοί συκοφαντήθηκαν από τις διάφορες περιβαλλοντικές ΜΚΟ ως καταστροφείς της πανίδας, ήρθε και η ανακοίνωση (Σ.1) και η μελέτη (Σ.2) του WWF για την εκτίμηση των επιπτώσεων της πυρκαγιάς στο περιβάλλον του νησιού.
Στην ανακοίνωση του WWF χαρακτηρίζεται ως «κρίσιμη και καθόλα ορθή» η απόφαση της Διεύθυνσης Δασών Χίου για τριετή απαγόρευση του κυνηγίου σε περιοχή πολύ ευρύτερη της καμένης. Σημειωτέον ότι ενώ η καμένη έκταση είναι 148.000 στρέμματα, η θήρα απαγορεύτηκε εντελώς αυθαίρετα σε έκταση 258.031 στρεμμάτων. Δεν γνωρίζουμε πώς αξιολόγησε την επιστημονική ορθότητα της απόφασης της Διεύθυνσης Δασών Χίου το WWF, ούτε αν έλαβε υπόψη τη μελέτη των δικών του στελεχών. Πάντως, στη σύντομη και γενικόλογη αναφορά για τη θήρα που υπάρχει στη μελέτη του WWF (Σ.2, σελ.42), δεν υπάρχει αναφορά για "ορθή απόφαση".
Ωστόσο σε προηγηθείσα ανακοίνωση (Σ.3) του Εργαστηρίου Άγριας Πανίδας του Τμήματος Δασοπονίας & Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος του ΤΕΙ Λάρισας τεκμηριώνεται με πλήθος επιστημονικών αναφορών ότι: «απαγορεύσεις θήρας στις καμένες εκτάσεις της Ελλάδας οι οποίες: α) εφαρμόζονται για παραπάνω από ένα ή δύο έτη, και β) αφορούν περιοχές που τα όριά τους επεκτείνονται περισσότερο από 200 έως 1000 μέτρα περιμετρικά της καμένης έκτασης, δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα στη διατήρηση των πληθυσμών των ειδών της άγριας πανίδας. Αντίθετα, μεγάλες σε διάρκεια και εμβαδόν απαγορεύσεις θήρας προκαλούν επιπτώσεις στον άνθρωπο και στο περιβάλλον».
Αξιοσημείωτο ακόμη είναι ότι και στη μελέτη του WWF αναφέρεται ότι ο πληθυσμός του λαγού θα αυξηθεί σημαντικά μετά την πυρκαγιά (Σ.2, σελ.30, παρ.3). Παρά ταύτα, όταν πρόκειται να αποφασιστούν μέτρα διαχείρισης της θήρας, η επιστημονική γνώση αντικαθίσταται από στείρα αντικυνηγετικά ιδεολογήματα.
Συνεπώς, είναι φανερό ότι τόσο η άποψη του WWF, όσο και άλλων ΜΚΟ της χώρας, που επικροτούν ή υποδεικνύουν υπερβολικές απαγορεύσεις θήρας, στερούνται επιστημονικής τεκμηρίωσης. Προφανώς πηγάζουν από το αντικυνηγετικό μένος των συντακτών τους και εκφράζουν μόνο αυτούς. Τα "golden boys της οικολογίας" (Σ.4) χρησιμοποιούν την αντικυνηγετική ιδεολογία για επικοινωνιακούς λόγους, θέλοντας να ικανοποιήσουν τα απλά μέλη που στηρίζουν οικονομικά τις οργανώσεις τους. Εδώ παρατηρείται και το οξύμωρο φαινόμενο να έχουν άποψη (Σ.5) για τη διαχείριση της θήρας ακόμα και οργανώσεις που έχουν ως αντικείμενο την αρκούδα, τη φώκια και τη... θαλάσσια χελώνα!
Με τις πρακτικές αυτές, σε πολλές καμένες εκτάσεις η απαγόρευση της θήρας έχει ακόμα και πενταετή διάρκεια (π.χ. Έβρος) και επεκτείνεται σε μεγάλες αποστάσεις εντός των γειτονικών μη καμένων περιοχών (π.χ. πρόσφατη πυρκαγιά Χίου και παλαιότερα Αττικής). Οι αδικαιολόγητα μεγάλες σε διάρκεια και έκταση απαγορεύσεις της θήρας στις καμένες περιοχές και γύρω από αυτές, προκαλεί επιπτώσεις, μεταξύ των οποίων είναι και η απουσία των κυνηγών από αυτές τις περιοχές. Οι κυνηγοί συχνά δρουν ως παρατηρητές τυχόν παράνομων δραστηριοτήτων (καταπατήσεις, λαθροϋλοτομία, παράνομη βόσκηση, αυθαίρετη δόμηση, λαθροθήρα κ.α.) για τις οποίες ενημερώνουν τις αρμόδιες αρχές προλαμβάνοντας δυσάρεστες και μή αναστρέψιμες καταστάσεις (Σ.3).
Καλούμε την αρμόδια Δασική Υπηρεσία να επανεξετάσει τις αποφάσεις της για τη θήρα στις καμένες εκτάσεις της Χίου σύμφωνα με τα πορίσματα της θηραματολογικής επιστήμης, και να μην επηρεάζεται από τους συνήθεις αντικυνηγετικούς δογματισμούς και υπερβολές (Σ.6).
Καλούμε το αρμόδιο Υπουργείο να συνεργαστεί με ειδικούς επιστήμονες και να καταρτίσει ένα σαφές επιστημονικό πλαίσιο αντιμετώπισης των επιπτώσεων των πυρκαγιών στην πανίδα και στη δραστηριότητα της θήρας. Έτσι, θα προκύψουν αναλυτικές οδηγίες για τη διαχείριση της θήρας μετά από πυρκαγιά, οι οποίες θα αποτελέσουν εργαλεία για τις κατά τόπους Διευθύνσεις Δασών και τα Δασαρχεία για τη σύνταξη των σχετικών μελετών και την υλοποίηση έργων σε κάθε περιοχή, όπως αντίστοιχα συμβαίνει για την αντιπλημμυρική προστασία και την αναδάσωση.
Η Πολιτεία οφείλει να αξιοποιήσει τους αρμόδιους επιστημονικούς φορείς και τα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα που ασχολούνται ειδικά με τη διαχείριση της θήρας, και να σταματήσει η εκχώρηση όλων των αρμοδιοτήτων προστασίας και ελέγχου του περιβάλλοντος στις γνωστές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.
Σχετικοί σύνδεσμοι:
1. Η ανακοίνωση του WWF: "Χίος: η επόμενη μέρα":
http://www.wwf.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=947&catid=70&Itemid=90
2. Το πλήρες κείμενο της μελέτης του WWF:
http://www.wwf.gr/images/pdfs/Oikologikos_apologismos_pyrkagias_chiou.pdf
3. Διαχείριση της θήρας μετά από δασικές πυρκαγιές:
http://www.panida.gr/site/2012/09/17/wildfires-and-hunting
(Μελέτη του Εργ.Αγριας Πανίδας του Τμ.Δασοπονίας και Διαχ/σης Φυσικού Περιβάλλοντος, ΤΕΙ Λάρισας)
4. Απόπειρα χειραγώγησης του περιβάλλοντος στην Ελλάδα (τα golden boys της οικολογίας)
http://www.orion.net.gr/act/2011/archipelagos_20090529.pdf
5. Κοινή επιστολή εννέα οικολογικών ΜΚΟ:
http://www.ornithologiki.gr/page_cn.php?aID=1449
6. Απάντησή μας στην "οικολογική" συκοφάντηση των κυνηγών της Χίου:
http://www.orion.net.gr/index.php?m=2&c=act/2012/chios.htm
Πηγή: Δίκτυο κυνηγών 'ΩΡΙΩΝ'