Της ΝΤΙΝΑΣ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ

Αναφέρουν ότι στους τρεις διαγωνισμούς που έχει προκηρύξει μέχρι σήμερα παρατηρήθηκε έλλειψη ανταγωνισμού και επιλογή μελετητικών γραφείων που προσέφεραν εξαιρετικά χαμηλές εκπτώσεις στις οικονομικές τους προσφορές. Προσθέτουν δε ότι στον τελευταίο διαγωνισμό που διεξήχθη «οι ανάδοχοι των συμβάσεων στις οποίες υπήρξε μόνο ένας υποψήφιος είναι κυρίως μελετητές στους οποίους ανατίθεται το σύνολο σχεδόν των μελετών κατάρτισης των δασικών χαρτών. Γεγονός που επιβαρύνει το ελληνικό Δημόσιο με αρκετά εκατομμύρια ευρώ, όταν την ίδια στιγμή προσπαθεί να περιορίσει τις δαπάνες του».

Διαγωνισμοί

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Μέχρι σήμερα η Κτηματολόγιο Α.Ε. έχει προκηρύξει τρεις διαγωνισμούς για την κατάρτιση δασικών χαρτών, στους οποίους δικαίωμα συμμετοχής είχαν γραφεία μελετών Ε' τάξης. Ο πρώτος, με προϋπολογισμό 4.293.871 ευρώ, διεξήχθη τον Σεπτέμβριο του 2008, αποτελούμενος από έξι διακριτές συμβάσεις. Ο δεύτερος, που αφορούσε τις υπόλοιπες περιοχές της Αττικής, πραγματοποιήθηκε δύο χρόνια μετά (Ιούλιος 2010). Ο προϋπολογισμός του ανερχόταν σε 1.720.837 ευρώ και, αντιστοίχως, αποτελούνταν από τρεις διακριτές συμβάσεις. Ο τελευταίος, ο οποίος έχει και τον υψηλότερο προϋπολογισμό (37.277.228), αποτελείται από οκτώ διακριτές συμβάσεις, εκ των οποίων οι τέσσερις έχουν ήδη ανατεθεί, ενώ για τις υπόλοιπες τέσσερις εκκρεμούν προσφυγές στη Δικαιοσύνη. Οσον αφορά τους δύο πρώτους, έχουν ήδη περαιωθεί και οι αντίστοιχες συμβάσεις είτε έχουν ολοκληρωθεί είτε βρίσκονται στο τελικό τους στάδιο.

Σημαντικό για να αντιληφθεί κανείς τι ακριβώς συμβαίνει είναι να έχει υπόψη του το νομικό πλαίσιο που διέπει τους προαναφερθέντες διαγωνισμούς. Πρόκειται για το νόμο 3316/2005, βάσει του οποίου προβλέπονται τρία στάδια: ο έλεγχος των τυπικών δικαιολογητικών συμμετοχής, η βαθμολόγηση της τεχνικής προσφοράς των διαγωνιζομένων και τέλος η αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών. Η επιλογή του αναδόχου με την πλέον συμφέρουσα από οικονομικής άποψης προσφορά γίνεται με βάση τη συνολική βαθμολογία, που αποτελεί το άθροισμα της βαθμολογίας της τεχνικής και οικονομικής προσφοράς. Με το νόμο αυτό εισάγεται για πρώτη φορά στους διαγωνισμούς μελετών και βαθμολογείται η οικονομική προσφορά. Η ρύθμιση αυτή έμεινε κενή περιεχομένου, γιατί, σύμφωνα με τις διατάξεις του ίδιου νόμου, η μέγιστη έκπτωση που θα μπορούσαν να προσφέρουν οι διαγωνιζόμενοι ήταν 20%.

«Στην πράξη, σε όλους σχεδόν τους διαγωνισμούς που διεξήχθησαν στην ελληνική επικράτεια μέχρι το 2011 οι διαγωνιζόμενοι προσέφεραν έκπτωση 20%, μη διακινδυνεύοντας την απώλεια βαθμών από την αξιολόγηση της οικονομικής τους προσφοράς», εξηγούν ειδικοί επιστήμονες που εργάζονται σε σχετικά μελετητικά γραφεία. Οι δύο πρώτοι διαγωνισμοί διεξήχθησαν βάσει της προαναφερθείσας ρύθμισης. Λογικά, λοιπόν, οι προσφερθείσες εκπτώσεις θα έπρεπε να ανέρχονται, ή να πλησιάζουν στο όριο του 20%. Ωστόσο «στους συγκεκριμένους διαγωνισμούς της Κτηματολόγιο Α.Ε. παρατηρήθηκε σημαντική έλλειψη ανταγωνισμού, με αποτέλεσμα να προσφερθούν εκπτώσεις πολύ μικρότερες από τις αναμενόμενες. Μάλιστα, αυτό παρατηρήθηκε στις συμβάσεις των διαγωνισμών όπου υπήρχε ένας και μοναδικός υποψήφιος... Αντίθετα, για όσες συμβάσεις υπήρχαν περισσότεροι του ενός υποψήφιοι, οι συμβάσεις ανήλθαν στο ανώτερο όριο του 20%... (σ.σ. τα ονόματα των γραφείων είναι στη διάθεση της εφημερίδας)».

Ενδεικτικά αναφέρουμε, όσον αφορά τον πρώτο διαγωνισμό, ότι στις τρεις από τις έξι διακριτές συμβάσεις στις οποίες συμμετείχε ένας και μοναδικός υποψήφιος οι εκπτώσεις ήταν 2%, 6,5% και 1,7%. Ενώ υπήρξε και μηδενική έκπτωση (αφορά το δεύτερο διαγωνισμό), όπου και πάλι ο υποψήφιος ήταν ένας. Αντίθετα, σε δύο συμβάσεις που λειτούργησε ο ανταγωνισμός προσφέρθηκε έκπτωση 20%.

Με το νόμο 3919/2011 και τις διατάξεις του για την απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων, καταργήθηκε το ανώτατο αποδεκτό όριο έκπτωσης του 20% που ίσχυε και ορίζεται ότι οι διαγωνιζόμενοι είναι ελεύθεροι να προσφέρουν όσο μεγάλο ποσοστό έκπτωσης επιθυμούν. Σύμφωνα λοιπόν με τους ανθρώπους που γνωρίζουν το τοπίο της συγκεκριμένης αγοράς, «οι προσφερόμενες εκπτώσεις στους διαγωνισμούς μελετών ανέρχονται στο 50% με 60%». Γεγονός που, όπως επισημαίνουν, «ερμηνεύεται και από την ενσκήψασα οικονομική κρίση, τη δραματική μείωση των εισοδημάτων του ελληνικού λαού, τη μείωση του αριθμού των προκηρυσσόμενων μελετών και τη συνεπακόλουθη μείωση του περιθωρίου κέρδους των μελετητικών γραφείων».

Βάσει του συγκεκριμένου νόμου, λοιπόν, προκηρύσσεται ο κρίσιμος και τελευταίος διαγωνισμός των 37.277.228 ευρώ. Και αντί, όπως θα ανέμενε κανείς, οι προσφερθείσες εκπτώσεις στον εν λόγω διαγωνισμό να πλησιάζουν το 50% με 60%, αυτές ήταν σε αρκετές περιπτώσεις μικρότερες ακόμη και από εκείνες που προσφέρθηκαν σε προηγούμενους διαγωνισμούς της Κτηματολόγιο Α.Ε., όταν ίσχυε το ανώτατο όριο του 20%. Μάλιστα, στις τρεις από τις οκτώ συμβάσεις του διαγωνισμού, συνολικού προϋπολογισμού 14.400.675 ευρώ, υπήρξε ένας μόνο διαγωνιζόμενος. Συγκεκριμένα, οι εκπτώσεις που προσφέρθηκαν ήταν 0,2% για σύμβαση πρϋπολογισμού 6.710.635 ευρώ, 4,9% για σύμβαση 2.779.618 ευρώ και 25,2% για σύμβαση 4.910.421 ευρώ. Επιπλέον, μικρή ήταν η έκπτωση (4%) άλλης σύμβασης του ίδιου διαγωνισμού με προϋπολογισμό 4.373.750 ευρώ.

Κύκλοι δασολόγων επισημαίνουν ότι «αν στις παραπάνω συμβάσεις προσφερόταν έκπτωση έστω και 35% (αντί του 50% με 60% που είναι σύνηθες σε άλλες μελέτες), αυτές θα ανετίθεντο τουλάχιστον κατά 5.011.236 ευρώ φθηνότερα, με αντίστοιχη ωφέλεια του ελληνικού Δημοσίου».

Συμβάσεις

Προσθέτουν επίσης ότι «για τις υπόλοιπες πέντε συμβάσεις του ίδιου διαγωνισμού, συνολικού προϋπολογισμού 22.876.552 ευρώ, για τις οποίες υπήρξαν δύο διαγωνιζόμενοι ανά σύμβαση, η Επιτροπή Διαγωνισμού της Κτηματολόγιο Α.Ε. απέκλεισε από το πρώτο στάδιο τρεις διαγωνιζόμενους, με αποτέλεσμα για τις 4 από τις πέντε συμβάσεις να παραμείνει ένας διαγωνιζόμενος στα επόμενα στάδια (τεχνική προσφορά και προσφερόμενη έκπτωση), κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα απαράδεκτα χαμηλά ποσοστά εκπτώσεων». Και τονίζουν ότι «το σύνολο σχεδόν των υποψηφίων που απέμειναν, όπως και οι ανάδοχοι των συμβάσεων στις οποίες υπήρξε ένας μόνο υποψήφιος, είναι μελετητές στους οποίους ανατίθεται τα τελευταία χρόνια το σύνολο σχεδόν των μελετών κατάρτισης δασικών χαρτών». Εξηγούν επίσης ότι ο αποκλεισμός υποψηφίων από τις επόμενες φάσεις του διαγωνισμού, που έχει ως αποτέλεσμα τη μη αξιολόγηση της τεχνικής τους προσφοράς και φυσικά τη μη αποσφράγιση της οικονομικής, στερεί από το ελληνικό Δημόσιο την πιθανότητα να υλοποιήσει το έργο με σημαντικά μειωμένο κόστος. Αν αναλογιστούμε το συνολικό οικονομικό αντικείμενο του διαγωνισμού (37.277.228,44 ευρώ), η πιθανότητα προσφοράς επιπλέον έκπτωσης, έστω και 10%, θα απέφερε κέρδος 3.727.000 ευρώ».

Η Πανελλήνια Ενωση Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων, και συγκεκριμένα ο πρόεδρός της, Νίκος Μπόκαρης, θεωρεί πολύ σημαντικό το έργο σύνταξης των δασικών χαρτών. Ωστόσο επισημαίνει ότι «θεωρούμε εξίσου σημαντική τη διαφάνεια στον τρόπο ανάθεσης των μελετών, όπως επίσης και τη διασπορά σε χαμηλότερες κατηγορίες πτυχίων του κλάδου. Μία τέτοια κίνηση θα συμβάλει στην ποιότητα του έργου και τον έλεγχο των παραδοτέων. Επιπροσθέτως, σημαντικό ρόλο στον έλεγχο των παραδοτέων θα έχουν οι αρμόδιες δασικές υπηρεσίες, οι οποίες έχουν την καθ' ύλην αρμοδιότητα από το νόμο να ελέγξουν την ακρίβεια των δασικών χαρτών».

* Πηγές από την Κτηματολόγιο Α.Ε. αναφέρουν ότι κάθε άλλο παρά λόγοι έλλειψης ανταγωνισμού συντρέχουν. Κι αυτό διότι, οι μελέτες για τους δασικούς χάρτες είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο έργο, εξαιτίας των ιδιαιτεροτήτων που υπάρχουν στα ιδιοκτησιακά καθεστώτα. Απαιτεί μεγάλη έρευνα και, ως εκ τούτου, εκδηλώνεται μικρό ενδιαφέρον. Οσον αφορά τις χαμηλές εκπτώσεις που προσφέρουν οι διαγωνιζόμενοι, εξηγούν, ότι συχνά οφείλεται στο γεγονός ότι οι επιμέρους συμβάσεις δεν είναι μεγάλου προϋπολογισμού, οπότε δεν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια έκπτωσης στην οικονομική προσφορά, ενώ αναφέρουν ότι υπήρξαν και εκπτώσεις της τάξης του 25%.

Πηγή: enet.gr