Κάποτε διαβιούσαν σχεδόν σε όλη την Ελλάδα, αλλά μέσα σε λίγες δεκαετίες τα ελάφια κατέληξαν να γίνουν είδος υπό εξαφάνιση. Η κατάσταση έδειξε να αναστρέφεται όταν, την τελευταία δεκαετία, σε συγκεκριμένες περιοχές όπως η Πάρνηθα, η Λήμνος και η Ρόδος, ο πληθυσμός των ελαφιών ανέκαμψε θεαματικά. Η ευχάριστη αυτή εξέλιξη, όμως, βρήκε απροετοίμαστη την πολιτεία και τους πολίτες. Η αδυναμία διαχείρισης και η έλλειψη τροφής στους τόπους διαβίωσης διώχνουν τα ελάφια από το φυσικό τους περιβάλλον και τα αναγκάζουν να μεταναστεύουν κοντά σε πόλεις και χωριά όπου γίνονται λεία ύπουλων εχθρών, με πιο επικίνδυνα τα πεινασμένα αδέσποτα σκυλιά.

Πέφτουν στη θάλασσα

Στην πιο τραγική μοίρα βρίσκονται τα ελάφια της Λήμνου, τα οποία, λόγω έλλειψης τροφής, έχουν διασκορπιστεί σε όλο το νησί, παίζοντας «κορόνα – γράμματα» τη ζωή τους. «Πριν από το καλοκαίρι, στο λιμάνι της Μύρινας, της πρωτεύουσας του νησιού, τρία αδέσποτα σκυλιά επιτέθηκαν σε μια έγκυο ελαφίνα και εκείνη έπεσε μέσα στη θάλασσα για να σωθεί, με αποτέλεσμα να πνιγεί.

Όσοι αντίκρισαν το θέαμα τρόμαξαν, γιατί τα ελάφια είναι η τουριστική ατραξιόν του νησιού και οι περισσότεροι επισκέπτες έρχονται για να τα θαυμάσουν», αναφέρει ο πρόεδρος του Ομίλου Φίλων Βουνού και Θάλασσας Λήμνου, Νίκος Ψαρρός. Ο ίδιος έγινε αυτόπτης μάρτυρας και σ’ ένα άλλο φρικιαστικό περιστατικό: «Στις αρχές Αυγούστου, είδα αδέσποτα σκυλιά που όρμησαν σε αβοήθητα ελάφια για να τα κατασπαράξουν και, μάλιστα, ένα από τα σκυλιά είχε στο στόμα του ένα νεκρό ελάφι». «Τέτοια κρούσματα δεν είναι καθόλου σπάνια», λέει η δημοσιογράφος Μαρία Κατσάνου, που ζει μόνιμα στο νησί.
«Την προηγούμενη εβδομάδα, ένα ελάφι, κυνηγημένο από αδέσποτα σκυλιά, έπεσε στη θάλασσα και έφτασε κολυμπώντας στα ανοιχτά της παραλίας του Ρωμαίικου γιαλού. Εκεί το είδαν οι λουόμενοι και έσπευσαν να το βοηθήσουν, αλλά ήταν ήδη πολύ αργά για να σωθεί», προσθέτει.

«Το πρόβλημα με τα αδέσποτα το γνωρίζουμε και φέτος κάνουμε προσπάθειες για να τα πιάσουμε και να τα δώσουμε σε κτηνοτρόφους που τα χρειάζονται για να φυλάνε τα ζώα τους. Δυστυχώς, δεν έχουμε φιλοζωικούς συλλόγους στο νησί για να μας βοηθήσουν», δηλώνει στη Real planet ο αντιδήμαρχος Λήμνου Δημήτρης Μπουλώτης.

«Στο κάστρο της Μύρινας κατοικούν γύρω στα 100 ελάφια. Ο αριθμός μπορεί να φτάνει και τα 150 – εξαρτάται από την τροφή που θα βρουν εκεί. Ο δήμος έχει τοποθετήσει ποτίστρες και τροφή σε αρκετά μέρη, αλλά είναι τόσο πολλά τα ζώα που δεν φτάνει για όλα», συμπληρώνει ο αντιδήμαρχος. Σχετικά με την «ποιότητα» των ελαφιών της Λήμνου, οι ειδικοί εκφράζουν ανησυχίες για τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργηθούν στον συγκεκριμένο πληθυσμό λόγω της αιμομιξίας.

Από το ίδιο ζευγάρι

«Όλα τα ελάφια του νησιού προέρχονται από το ίδιο ζευγάρι και αυτό δεν είναι καλό για την υγεία των ζώων και τη βιωσιμότητα του πληθυσμού στο μέλλον», υπογραμμίζει ο δασολόγος και υπεύθυνος για το πρόγραμμα του ελαφιού στο WWF, Παναγιώτης Λατσούδης.

Η Λήμνος απέκτησε ελάφια τη δεκαετία του ’70, όταν η Ρόδος έκανε δωρεά στο νησί τρία ελάφια-πλατώνια, ένα θηλυκό και δύο αρσενικά. Αυτά με τα χρόνια πολλαπλασιάστηκαν, φτάνοντας τον σημερινό πληθυσμό.

Λιμοκτονούν στην Πάρνηθα

Η εξέλιξη των ελαφιών της Πάρνηθας προβληματίζει τους επιστήμονες και τον φορέα διαχείρισης, ο οποίος μάλιστα τον ερχόμενο χειμώνα ξεκινά μελέτη για να αποφασίσει πώς πρέπει να τα διαχειριστεί.

Σε αντίθεση με τη Λήμνο, πρόκειται για κόκκινα ελάφια, τα οποία βρίσκονται σε άγρια κατάσταση και στην πλειονότητά τους ζουν απομονωμένα μέσα στον αυστηρά προστατευόμενο πυρήνα του εθνικού δρυμού.

Ο μεγαλύτερος εχθρός τους είναι, όπως και στη Λήμνο, οι αγέλες από πεινασμένα αδέσποτα σκυλιά, που ανεβαίνουν στο βουνό και κυνηγάνε τα ελάφια για να τα φάνε.

Οι εργαζόμενοι στον φορέα διαχείρισης έχουν αντικρίσει ουκ ολίγες φορές τέτοια περιστατικά, με νεκρά ή βαριά τραυματισμένα ζώα στα δόντια των σκύλων.

Τρώνε τα μποστάνια

«Υπάρχουν περίπου 600 ελάφια, που ζουν ελεύθερα και τρέφονται με ό,τι βρουν, ακόμη και με τα φυτά των αναδασώσεων. Ευτυχώς, χωρίς ακόμη να προκαλούν μεγάλες ζημιές», αναφέρει η δασολόγος στον Φορέα Διαχείρισης Πάρνηθας, Μαρία Παπανδρέου. «Κάποια πιο τολμηρά κατεβαίνουν μέχρι τις κατοικημένες περιοχές της Βαρυμπόμπης, του Μαραθώνα και του Κιθαιρώνα και τρώνε τα μποστάνια. Αυτό συμβαίνει γιατί το αυστηρά δασώδες περιβάλλον της Πάρνηθας, με τα ελάχιστα λιβάδια, δεν προσφέρει την τροφή που χρειάζεται το ζώο», σημειώνει ο Π. Λατσούδης.

Και στη Ρόδο

Αντίστοιχο πρόβλημα υπάρχει και στη Ρόδο, όπου ζει ο μεγαλύτερος και πιο αρχαίος πληθυσμός στην Ελλάδα -το συγκεκριμένο είδος βρίσκεται εκεί από την νεολιθική εποχή-, με περισσότερα από 1.000 ελάφια να βρίσκονται διασκορπισμένα σχεδόν σε όλο το νησί. «Δεδομένου ότι δεν υπάρχει κανένας ειδικός φορέας και δεν εφαρμόζεται κανένα σχέδιο για τη διαχείριση και την προστασία τους, συχνά προκαλούν ζημιές σε αγροτικές καλλιέργειες, στις οποίες αναζητούν τροφή», λέει η διαχειρίστρια της τοπικής αγροπεριβαλλοντικής ομάδας «Αιθρία», Δέσποινα Μερτζανίδου.

«Αν δεν βρεθεί κάποια λύση, είναι πιθανό στο μέλλον να δημιουργηθεί σοβαρό πρόβλημα με τους αγρότες, που δεν θα ανεχθούν να βλέπουν την παραγωγή τους να καταστρέφεται», προειδοποιεί η Δ. Μετζανίδου.

ΠΗΓΗ: real